Tầm Soát Ung Thư: "Bản Đồ" Các Xét Nghiệm Cần Thiết Theo Độ Tuổi và Giới Tính

[neomedic]

Chào mọi người,

Hôm nay chúng ta sẽ cùng nhau khám phá "bản đồ" các xét nghiệm

You must be registered for see links

cần thiết, được "thiết kế riêng" cho từng độ tuổi và giới tính. Việc hiểu rõ về các xét nghiệm này và thời điểm nên thực hiện sẽ giúp chúng ta chủ động hơn trong việc bảo vệ sức khỏe và phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường.



Tại sao cần tầm soát ung thư theo độ tuổi và giới tính?

Nguy cơ mắc một số loại ung thư nhất định tăng lên theo tuổi tác và có sự khác biệt rõ rệt giữa nam và nữ. Do đó, các khuyến nghị về tầm soát ung thư cũng được điều chỉnh để phù hợp với từng nhóm đối tượng, nhằm tối ưu hóa hiệu quả phát hiện sớm và giảm thiểu các xét nghiệm không cần thiết.

Hướng dẫn tầm soát ung thư cơ bản theo độ tuổi và giới tính:

1. Nữ giới:

• Từ 20-39 tuổi:
  • Tự khám vú hàng tháng: Bắt đầu từ tuổi 20, việc tự kiểm tra vú hàng tháng giúp phụ nữ làm quen với cấu trúc bình thường của vú và dễ dàng phát hiện những thay đổi bất thường.
  • Khám phụ khoa định kỳ: Bao gồm khám âm đạo, cổ tử cung và xét nghiệm tế bào cổ tử cung (Pap smear) thường được khuyến nghị bắt đầu từ tuổi 21 hoặc trong vòng 3 năm sau khi bắt đầu quan hệ tình dục. Tần suất có thể là 1-3 năm tùy theo kết quả xét nghiệm và khuyến nghị của bác sĩ.
  • Xét nghiệm HPV: Có thể được thực hiện cùng với Pap smear, đặc biệt ở phụ nữ trên 30 tuổi, để đánh giá nguy cơ ung thư cổ tử cung.
  • Khám vú lâm sàng bởi bác sĩ: Nên thực hiện định kỳ, đặc biệt từ tuổi 25-39, tần suất theo khuyến nghị của bác sĩ.
• Từ 40 tuổi trở lên:
  • Chụp nhũ ảnh (mammography): Thường được khuyến nghị hàng năm hoặc 2 năm một lần, tùy thuộc vào độ tuổi và các yếu tố nguy cơ.
  • Khám vú lâm sàng bởi bác sĩ: Tiếp tục thực hiện hàng năm.
  • Xét nghiệm tế bào cổ tử cung (Pap smear) và/hoặc xét nghiệm HPV: Tần suất có thể giảm xuống 3-5 năm một lần nếu kết quả trước đó bình thường.
  • Tầm soát ung thư đại trực tràng: Bắt đầu từ tuổi 45 (hoặc sớm hơn nếu có yếu tố nguy cơ) bằng các phương pháp như nội soi đại tràng, xét nghiệm máu ẩn trong phân (FIT test hoặc guaiac-based FOBT), hoặc nội soi sigma. Tần suất tùy thuộc vào phương pháp và kết quả ban đầu.
  • Tầm soát ung thư phổi (cho người có nguy cơ cao): Chụp CT ngực liều thấp (LDCT) hàng năm cho những người hút thuốc lá nhiều năm hoặc có tiền sử hút thuốc lá nặng.
  • Tầm soát các loại ung thư khác (tùy thuộc vào yếu tố nguy cơ): Ung thư buồng trứng, ung thư nội mạc tử cung,... theo khuyến nghị của bác sĩ.

2. Nam giới:

• Từ 45 tuổi trở lên:
  • Tầm soát ung thư đại trực tràng: Tương tự như nữ giới, bắt đầu từ tuổi 45 (hoặc sớm hơn nếu có yếu tố nguy cơ) bằng các phương pháp như nội soi đại tràng, xét nghiệm máu ẩn trong phân, hoặc nội soi sigma. Tần suất tùy thuộc vào phương pháp và kết quả ban đầu.
  • Tầm soát ung thư tuyến tiền liệt: Thảo luận với bác sĩ về các lựa chọn tầm soát như xét nghiệm PSA (Prostate-Specific Antigen) và thăm khám trực tràng (DRE), đặc biệt từ tuổi 50 (hoặc sớm hơn nếu có yếu tố nguy cơ như tiền sử gia đình mắc ung thư tuyến tiền liệt hoặc là người gốc Phi).
  • Tầm soát ung thư phổi (cho người có nguy cơ cao): Chụp CT ngực liều thấp (LDCT) hàng năm cho những người hút thuốc lá nhiều năm hoặc có tiền sử hút thuốc lá nặng.
  • Tự khám tinh hoàn hàng tháng: Giúp phát hiện sớm các khối u hoặc thay đổi bất thường ở tinh hoàn, đặc biệt ở nam giới trẻ tuổi.
• Ở mọi lứa tuổi:
  • Nhận biết các dấu hiệu cảnh báo ung thư: Sụt cân không rõ nguyên nhân, mệt mỏi kéo dài, đau nhức bất thường, thay đổi ở da hoặc nốt ruồi,... cần được thăm khám kịp thời.

Lưu ý quan trọng:

• Đây chỉ là hướng dẫn chung: Các khuyến nghị tầm soát có thể thay đổi dựa trên tiền sử gia đình, các yếu tố nguy cơ cá nhân và hướng dẫn cập nhật của các tổ chức y tế uy tín.
• Trao đổi với bác sĩ là quan trọng nhất: Hãy thảo luận chi tiết với bác sĩ của bạn về tiền sử bệnh, các yếu tố nguy cơ và lựa chọn tầm soát phù hợp nhất với bạn.
• Không phải mọi bất thường đều là ung thư: Tuy nhiên, việc phát hiện sớm và chẩn đoán chính xác là rất quan trọng.
• Tầm soát không thay thế lối sống lành mạnh: Duy trì chế độ ăn uống cân bằng, tập thể dục thường xuyên, không hút thuốc lá và hạn chế rượu bia vẫn là những biện pháp quan trọng để giảm nguy cơ mắc ung thư.

Việc chủ động tìm hiểu và thực hiện các xét nghiệm tầm soát ung thư theo độ tuổi và giới tính là một hành động thiết thực để bảo vệ sức khỏe của chính mình và những người thân yêu. Hãy nhớ rằng, phát hiện sớm chính là chìa khóa để tăng cơ hội chữa khỏi và có một cuộc sống khỏe mạnh hơn.